کرایوباکس

کرایوباکس، یک ظرف مخصوص است که برای نگهداری طولانی مدت نمونه‌های زیستی در دمای بسیار پایین، معمولاً در فریزرهای با دمای -80 درجه سانتی‌گراد یا نیتروژن مایع، طراحی شده است. این ظروف به دلیل مقاومت در برابر دماهای بسیار پایین و حفظ یکپارچگی نمونه‌ها، نقش بسیار مهمی در آزمایشگاه‌های مختلف ایفا می‌کنند.  ظروف مخصوصی هستند که برای نگهداری طولانی مدت نمونه‌های بیولوژیکی در دمای بسیار پایین، معمولاً در نیتروژن مایع، استفاده می‌شوند. این ظروف به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارند، از نمونه‌ها در برابر آسیب‌های فیزیکی، شیمیایی و میکروبی محافظت می‌کنند و اطمینان حاصل می‌کنند که نمونه‌ها برای مدت طولانی قابل استفاده باقی می‌مانند.

ساختار و ویژگی‌های کرایوباکس

• جنس: معمولاً از پلی‌پروپیلن با کیفیت بالا ساخته می‌شوند که مقاومت بسیار خوبی در برابر شوک‌های حرارتی و مواد شیمیایی دارد.
• طراحی: دارای محفظه‌های کوچک و جداگانه‌ای هستند که هر کدام برای نگهداری یک نمونه طراحی شده‌اند. این محفظه‌ها معمولاً دارای درپوش محکم و آب‌بندی شده هستند تا از تبخیر نمونه‌ها و آلودگی آن‌ها جلوگیری کنند.
• ابعاد: در اندازه‌های مختلفی تولید می‌شوند تا بتوان انواع مختلف نمونه‌ها، از جمله لوله‌های حاوی سلول، بافت، DNA و RNA را در آن‌ها نگهداری کرد.
• مقاومت در برابر دما: می‌توانند در دمای بسیار پایین، حتی تا دمای نیتروژن مایع (-196 درجه سانتی‌گراد) نگهداری شوند بدون اینکه تغییر شکل دهند یا بشکنند.
• شفافیت: برخی از مدل‌ها دارای بدنه شفاف هستند که به راحتی می‌توان نمونه‌ها را بدون باز کردن درپوش مشاهده کرد.
• قابلیت برچسب‌گذاری: دارای فضای کافی برای برچسب‌گذاری هستند تا بتوان به راحتی نمونه‌ها را شناسایی کرد.

مراحل استفاده از کرایوباکس

• انتخاب کرایوباکس مناسب

  • نوع نمونه: نوع نمونه (سلول، بافت، DNA، RNA و …) تعیین می‌کند که چه نوع کرایوباکس و چه حجمی نیاز دارید.
  • تعداد نمونه: تعداد نمونه‌ها نیز در انتخاب اندازه کرایوباکس مؤثر است.
  • نوع درپوش: درپوش‌های آنها معمولاً پیچی یا فشاری هستند. درپوش‌های پیچی امنیت بیشتری دارند.
  • جنس کرایوباکس: معمولاً از پلی‌پروپیلن ساخته می‌شوند که در برابر دمای بسیار پایین مقاوم هستند.

• آماده‌سازی نمونه

  • حجم نمونه: حجم نمونه باید متناسب با ظرفیت آن باشد.
  • کرایو محافظ: برای جلوگیری از تشکیل کریستال‌های یخ و آسیب به سلول‌ها، از کرایو محافظ استفاده می‌شود.
  • مخلوط کردن: نمونه و کرایو محافظ را به خوبی مخلوط کنید.

• پر کردن کرایوباکس

  • توزیع یکنواخت: نمونه را به صورت یکنواخت در چاهک‌های آن توزیع کنید.
  • جلوگیری از حباب هوا: از ایجاد حباب هوا در نمونه‌ها جلوگیری کنید.

• برچسب‌گذاری

  • اطلاعات دقیق: روی آن، اطلاعات کاملی از جمله نوع نمونه، تاریخ جمع‌آوری، نام فرد جمع‌آوری‌کننده و هر اطلاعات دیگری که لازم است، به طور واضح بنویسید.
  • قلم مناسب: از قلمی استفاده کنید که در دمای پایین پاک نشود.

• ذخیره در نیتروژن مایع

  • فاز بخار: ابتدا آنها را به مدت چند دقیقه در فاز بخار نیتروژن مایع قرار دهید تا به تدریج سرد شوند.
  • فاز مایع: سپس کرایوباکس‌ها را به طور کامل در فاز مایع نیتروژن مایع فرو ببرید.

برخی از مزایای استفاده از کرایوباکس

• حفاظت از نمونه‌ها در برابر آسیب‌های فیزیکی: کرایوباکس‌ها با طراحی خاص خود، از نمونه‌ها در برابر ضربه، فشار و سایر آسیب‌های فیزیکی که ممکن است در حین نگهداری در دمای بسیار پایین رخ دهد، محافظت می‌کنند.
• جلوگیری از آلودگی نمونه‌ها: مواد تشکیل‌دهنده آنها به گونه‌ای انتخاب می‌شوند که از آلودگی نمونه‌ها توسط عوامل خارجی جلوگیری کنند. این امر بسیار مهم است، زیرا آلودگی نمونه‌ها می‌تواند نتایج آزمایشات را تحت تأثیر قرار دهد.
• تسهیل در شناسایی نمونه‌ها: کرایوباکس‌ها معمولاً دارای برچسب‌های مخصوصی هستند که امکان شناسایی آسان نمونه‌ها را فراهم می‌کنند. این برچسب‌ها اطلاعات مهمی مانند نوع نمونه، تاریخ جمع‌آوری و سایر اطلاعات مرتبط را در خود جای می‌دهند.
• کاهش خطر تبخیر نیتروژن مایع: طراحی خاص آنها باعث کاهش خطر تبخیر نیتروژن مایع و در نتیجه کاهش هزینه‌های نگهداری می‌شود.
• سازگاری با انواع مختلف نمونه‌ها: کرایوباکس‌ها در اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی تولید می‌شوند که امکان استفاده از آن‌ها برای انواع مختلف نمونه‌های زیستی، از جمله سلول‌ها، بافت‌ها و مایعات بیولوژیکی را فراهم می‌کند.
• حفظ کیفیت نمونه‌ها برای مدت طولانی: با استفاده از آنها، می‌توان نمونه‌های زیستی را برای مدت طولانی بدون از دست دادن کیفیت آن‌ها نگهداری کرد. این امر در تحقیقات علمی، پزشکی و صنایع مختلف از اهمیت بالایی برخوردار است.

به طور خلاصه، کرایوباکس‌ها ابزارهای بسیار مفیدی برای حفظ و نگهداری طولانی‌مدت نمونه‌های زیستی هستند. استفاده از این ظروف باعث افزایش دقت و اطمینان در انجام آزمایشات و تحقیقات می‌شود.

در نتیجه، کرایوباکس‌ها به عنوان ابزاری ضروری در آزمایشگاه‌های مختلف، نقش مهمی در حفظ و نگهداری نمونه‌های زیستی ایفا می‌کنند.