رنگ گیمسا Giemsa color که نامش از نام یکی از دانشمندان شیمیدان آلمانی الگو گرفته شده است، جهت نمایش وجود انگل در مالاریا، از ترکیبی از شناساگر‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رنگ وابسته به دسته‌ای از رنگ‌ها به نام رنگ‌های رومانوفسکی (Romanowsky) است. رنگ‌های گیمسا رنگ‌هایی خنثی‌اند که از اکسید متیلن بلو (oxidized methylene blue)، آزور (Azure) و ائوزین Y (Eosin Y) تشکیل شده است و بر یک لام که با هوا خشک شده و سپس با متانول تثبیت شده، مورد استفاده قرار می‌گیرد. رنگ‌های رومانوفسکی در افتراق سلول‌ها، مطالعات پاتولوژیک نمونه‌هایی نظیر فیلم‌های خون (Blood film) و مغز استخوان و نشان دادن انگل‌هایی مانند مالاریا به کار می‌روند.
رنگ گیمسا Giemsa color
رنگ گیمسا Giemsa color که نامش از نام یکی از دانشمندان شیمیدان آلمانی الگو گرفته شده است، جهت نمایش وجود انگل در مالاریا، از ترکیبی از شناساگر‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رنگ وابسته به دسته‌ای از رنگ‌ها به نام رنگ‌های رومانوفسکی (Romanowsky) است. رنگ گیمسا یک رنگ بسیار مهم و پرکاربرد در آزمایشگاه‌های زیست‌شناسی و پزشکی است. این رنگ به نام کاشف آن، گوستاو گیمسا، نامگذاری شده است. گیمسا ترکیبی از رنگ‌های مختلف است که به محققان اجازه می‌دهد تا اجزای مختلف سلول را با دقت بسیار بالا مشاهده و تشخیص دهند.
انواع رنگ های رومانوفسکی (Romanowsky)
- رنگ Giemsa
- رنگ Jenner
- رنگ Wright
- رنگ May-Grunwald
- رنگ Leishman
کاربرد های رنگ گیمسا Giemsa color
- سلول‌های خون
- مغز استخوان
- خلط
- ادرار و ترشحات بدن
- لاواژ
- FNAB (بیوپسی از طریق آسپیراسیون با سوزن ظریف)
- Imprints
- برش‌های بافت پارافینی (نظیر نمونه برداشته شده از معده جهت شناسایی هلیکوباکتر پیلوری)
- گره‌های لنفاوی
- نمونه‌های برداشته شده از طحال
- لوزه‌ها
روش استفاده از رنگ گیمسا
- با استفاده از الکل خالص پارافین زدایی نمایید.
- سه بار لام را در متانول قرار داده و سپس از آن خارج نمایید.
- لام را برروی ست رنگ‌آمیزی قرار داده و آن را بوسیله رنگ رایت پوشانده و اجازه دهید رنگ به مدت ۵ دقیقه روی لام بماند.
- رنگ را از روی لام پاک نکنید. به همان مقدار آب مقطر به آن بیفزایید تا جلای فلزی بگیرد. پس از آن لام را به مدت ۵ دقیقه در همین حالت نگهدارید.
- در مرحله بعد لام را به طور مستقیم داخل محلول گیمسا قرار دهید و به مدت ۴۵ دقیقه آن را در دمای اتاق قرار دهید.
- مرحله بعدی افتراق و دهیدراسیون می‌باشد. به جدول زیر توجه نمایید:
|
مواد مورد نیاز |
پروسه |
| ۱- آب استیک (acetic water) | ۳ مرتبه لام را داخل آب استیک بگذارید. |
| ۲- آب مقطر (distilled water) | ۲ مرتبه لام را داخل آب مقطر بگذارید. |
| ۳- الکل % ۹۵ | ۳ مرتبه لام را داخل الکل %۹۵ بگذارید. |
| ۴- الکل %۱۰۰ (خالص) | ۳ مرتبه لام را داخل الکل خالص بگذارید. |
| ۵- زایلن | ۳ مرتبه لام را داخل زایلن بگذارید. |
7- لامل را روی لام قرار دهید.
نتیجه مشاهدات نمونه بررسی شده زیر میکروسکوپ
| نام سلول / باکتری | رنگ مشاهده شده |
| هسته | آبی |
| سیتوپلاسم | آبی کم‌رنگ |
| ریکتزیا Rickettsias (باکتری عامل بیماری تیفوس) | بنفش مایل به قرمز |
| اریتروسیت‌ها (گلبول‌های قرمز) | صورتی مایل به زرد |
رنگ گیمسا چگونه عمل می کند؟
رنگ گیمسا با اجزای مختلف سلول برهم‌کنش می‌کند و باعث می‌شود این اجزا رنگ‌های مختلفی به خود بگیرند. این ویژگی به محققان کمک می‌کند تا:
- هسته سلول: هسته سلول که حاوی DNA است، با رنگ گیمسا آبی یا بنفش رنگ می‌شود.
- سیتوپلاسم: سیتوپلاسم (ماده درون سلولی) معمولاً با رنگ‌های صورتی یا آبی کم‌رنگ رنگ می‌شود.
- گرانول‌های سلولی: گرانول‌های مختلف درون سلول‌ها رنگ‌های متفاوتی به خود می‌گیرند که به تشخیص نوع سلول کمک می‌کند.
مزایای رنگ گیمسا
رنگ گیمسا یکی از پرکاربردترین رنگ‌ها در آزمایشگاه‌های پزشکی، به ویژه در هماتولوژی، سیتولوژی و هیستولوژی است. این رنگ به دلیل خواص منحصر به فرد خود، مزایای بسیاری دارد که آن را به ابزاری ارزشمند در تشخیص بیماری‌ها تبدیل کرده است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مزایای رنگ گیمسا اشاره می‌شود:
- رنگ آمیزی تفریقی سلول‌ها: گیمسا قادر است اجزای مختلف سلول را با رنگ‌های متفاوتی رنگ‌آمیزی کند. این ویژگی به تشخیص انواع مختلف سلول‌های خونی، شناسایی انگل‌ها و ارزیابی تغییرات سلولی کمک می‌کند.
- کاربرد گسترده: این رنگ در طیف وسیعی از نمونه‌ها از جمله خون، مغز استخوان، خلط، ادرار و بافت‌ها قابل استفاده است.
- تشخیص بیماری‌ها: گیمسا در تشخیص بسیاری از بیماری‌ها از جمله مالاریا، عفونت‌های انگلی، برخی از انواع سرطان خون و اختلالات کروموزومی نقش مهمی دارد.
- سادگی استفاده: روش رنگ‌آمیزی با گیمسا نسبتا ساده و سریع است و به تجهیزات پیچیده‌ای نیاز ندارد.
- ماندگاری رنگ: رنگ‌آمیزی با گیمسا معمولاً پایدار است و تصاویر میکروسکوپی به دست آمده از آن برای مدت طولانی قابل نگهداری هستند.
- هزینه مناسب: نسبت به بسیاری از رنگ‌های دیگر، هزینه تهیه و استفاده از گیمسا مقرون به صرفه است.
به طور خلاصه، رنگ گیمسا به دلیل توانایی در رنگ‌آمیزی تفریقی سلول‌ها، کاربرد گسترده، تشخیص بیماری‌ها، سادگی استفاده، ماندگاری رنگ و هزینه مناسب، یکی از مهم‌ترین ابزارهای تشخیصی در آزمایشگاه‌های پزشکی محسوب می‌شود.
Reviews
There are no reviews yet.