آب فوق خالص یا Ultrapure Water، آب فوق خالص آزمایشگاهی که میزان خلوص آن بالاتر از آب مقطر است و مراحل متوالی فیلتراسیون (با استفاده از رزین‌های رزینی) و دیونیزاسیون را طی کرده است تا به خلوص مناسبی رسیده است که از طریق میزان مقاومت آن مشخص می‌شود (معمولا 18.2 MΩ.cm در دمای 25 °C).

ویژگی های Ultrapure Water

آب فوق خالص (Ultrapure Water)، آب با خلوص بالا یا آب بسیار تصفیه شده (HPW) آبی است که با مراحل سختگیرانه تصفیه شده است. آب فوق خالص اصطلاحی است که معمولاً در تولید برای تأکید بر این واقعیت استفاده می‌شود که آب به بالاترین سطح خلوص برای همه انواع آلاینده‌ها از جمله: ترکیبات آلی و معدنی تصفیه می‌شود. مواد حل شده و ذرات معلق؛ فرار و غیر فرار; واکنش پذیر و بی اثر، آب دوست و آبگریز؛ و گازهای محلول از آن حذف شده‌اند.

چرا Ultrapure Water اهمیت دارد؟

خلوص بسیار بالا: این آب به دلیل خلوص فوق‌العاده‌اش، برای استفاده در فرآیندهایی که به کوچکترین آلودگی حساس هستند، ایده‌آل است.
پایداری شیمیایی: آب فوق خالص واکنش‌پذیری بسیار کمی دارد و به همین دلیل در بسیاری از فرآیندهای شیمیایی و آزمایشگاهی استفاده می‌شود.
عدم تأثیر بر نتایج آزمایش‌ها: وجود حتی مقادیر بسیار کم ناخالصی در آب می‌تواند بر نتایج آزمایش‌ها تأثیر بگذارد. آب فوق خالص این مشکل را برطرف می‌کند.

آیا Ultrapure Water همان آب دیونیزه است؟

UPW و اصطلاح رایج آب دیونیزه (DI) یکسان نیستند. علاوه بر این واقعیت که UPW دارای ذرات آلی و حذف گازهای محلول است، یک سیستم UPW معمولی دارای سه مرحله است: مرحله پیش تصفیه برای تولید آب تصفیه شده، مرحله اولیه برای تصفیه بیشتر آب، و مرحله نهایی که پر هزینه‌ترین مرحله است.

روش‌ های تولید Ultrapure Water

برای تولید آب فوق خالص، از روش‌های مختلفی مانند تقطیر، اسمز معکوس، تبادل یونی و فیلتراسیون استفاده می‌شود. معمولاً ترکیبی از این روش‌ها برای رسیدن به خلوص مورد نظر به کار می‌رود.

نکته مهم: آب فوق خالص بسیار حساس است و به سرعت با محیط اطراف آلوده می‌شود. بنابراین، باید در ظروف مخصوص و تحت شرایط کنترل شده نگهداری شود.

در مجموع، آب فوق خالص به عنوان یک ماده اولیه بسیار مهم در بسیاری از صنایع و تحقیقات علمی کاربرد دارد و نقش مهمی در پیشرفت فناوری ایفا می‌کند.

کاربرد Ultrapure Water در واحدهای علمی و تحقیقاتی

آب فوق خالص در صنایع و آزمایشگاه‌های مختلفی کاربرد دارد، از جمله:

صنعت نیمه‌رسانا: برای تولید تراشه‌ها و قطعات الکترونیکی با دقت بالا استفاده می‌شود.
صنعت داروسازی: در تولید داروها و واکنش‌های شیمیایی دقیق به کار می‌رود.
صنعت انرژی: در نیروگاه‌های هسته‌ای و تولید باتری‌های لیتیوم-یون کاربرد دارد.
آزمایشگاه‌های تحقیقاتی: برای انجام آزمایش‌های شیمیایی، بیولوژیکی و فیزیکی با دقت بالا استفاده می‌شود.
صنعت پزشکی: در دستگاه‌های دیالیز و تجهیزات پزشکی دیگر کاربرد دارد.
صنعت غذایی: در تولید برخی از محصولات غذایی خاص استفاده می‌شود.

مزایای آب فوق خالص

آب فوق خالص، آبی است که تا حد بسیار زیادی از هرگونه ناخالصی، یون، باکتری و ذرات معلق پاک شده است. این آب به دلیل خلوص بسیار بالا، در صنایع مختلف و آزمایشگاه‌ها کاربردهای متنوعی دارد.

خلوص بالا: مهم‌ترین مزیت آب فوق خالص، خلوص بسیار بالای آن است که امکان انجام آزمایش‌های دقیق و حساس را فراهم می‌کند.
عدم تأثیر بر نتایج آزمایش‌ها: به دلیل عدم وجود ناخالصی، آب فوق خالص بر نتایج آزمایش‌ها تأثیری ندارد و نتایج حاصل از آزمایش‌ها دقیق‌تر و قابل اعتمادتر خواهند بود.
مناسب برای صنایع حساس: در صنایع دارویی، الکترونیک، نیمه‌هادی‌ها و زیست‌شناسی که به خلوص بسیار بالا نیاز است، از آب فوق خالص استفاده می‌شود.
طول عمر تجهیزات: استفاده از آب فوق خالص در دستگاه‌های حساس مانند اتوکلاو، دیالیز و دستگاه‌های تصفیه آب، باعث افزایش طول عمر این دستگاه‌ها می‌شود.
کاهش خوردگی: آب فوق خالص به دلیل عدم وجود مواد معدنی، باعث خوردگی تجهیزات نمی‌شود.
مناسب برای شستشو و رقیق‌سازی: در فرآیندهای شستشو و رقیق‌سازی مواد شیمیایی، استفاده از آب فوق خالص باعث افزایش دقت و کیفیت محصول نهایی می‌شود.

توجه: آب فوق خالص به دلیل خلوص بسیار بالا، فاقد مواد معدنی ضروری برای بدن است و به عنوان آب آشامیدنی مناسب نیست.