پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی بسیار متنوع هستند و بسته به نوع آزمایشگاه و تحقیقاتی که در آن انجام میشود، متفاوتند. با این حال، برخی از دستگاهها به دلیل کاربرد فراوان در اکثر آزمایشگاهها مورد استفاده قرار میگیرند. تجهیزات عمومی آزمایشگاه وسایل و دستگاههایی هستند که در اکثر آزمایشگاهها برای انجام آزمایشها و تحقیقات مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. تجهیزات تخصصی آزمایشگاه وسایل و دستگاههایی هستند که برای انجام آزمایشهای خاص و پیچیده در محیطهای آزمایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرند. این تجهیزات بسته به نوع آزمایشگاه و تحقیقاتی که در آن انجام میشود، متفاوت هستند.
برخی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی
میکروسکوپ: برای مشاهده اجسام بسیار کوچک که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند، مانند سلولها، باکتریها و ویروسها استفاده میشود.
سانتریفیوژ: برای جداسازی اجزای مختلف یک مخلوط با استفاده از نیروی گریز از مرکز استفاده میشود. به عنوان مثال، برای جداسازی سلولها از خون یا جداسازی DNA از سایر اجزای سلول استفاده میشود.
اتوکلاو: برای استریل کردن تجهیزات و محیطهای کشت با استفاده از بخار آب تحت فشار استفاده میشود.
ترازو: برای اندازهگیری دقیق وزن مواد شیمیایی و نمونهها استفاده میشود.
پیپت: برای برداشتن و انتقال حجم دقیق مایعات استفاده میشود.
بورت: برای اندازهگیری دقیق حجم مایعات در تیتراسیون استفاده میشود.
ارلن مایر: برای مخلوط کردن و نگهداری مایعات استفاده میشود.
بشر: برای مخلوط کردن و گرم کردن مایعات استفاده میشود.
استوانه مدرج: برای اندازهگیری تقریبی حجم مایعات استفاده میشود.
لوله آزمایش: برای نگهداری و مخلوط کردن نمونهها استفاده میشود.
پلیت: برای کشت سلولها و میکروارگانیسمها استفاده میشود.
انکوباتور: برای نگهداری نمونهها در دمای و رطوبت کنترل شده استفاده میشود.
هود: برای جلوگیری از انتشار مواد شیمیایی خطرناک در محیط آزمایشگاه استفاده میشود.
اسپکتروفتومتر: برای اندازهگیری جذب نور توسط یک نمونه استفاده میشود.
PCR: برای تکثیر DNA استفاده میشود.
اینها تنها چند نمونه از پرکاربردترین دستگاههای آزمایشگاهی هستند. همانطور که گفته شد، تجهیزات مورد استفاده در هر آزمایشگاه بسته به نوع تحقیقاتی که در آن انجام میشود، متفاوت است.
لیستی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی و لوازم مصرفی
سمپلر آزمایشگاهی (Micropipette): یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی وسیله ای است که برای برداشتن حجم دقیقی از مایعات استفاده می شود.
لوله های آزمایش (Test Tubes): لوله های شیشه ای یا پلاستیکی هستند که برای نگهداری و مخلوط کردن مواد شیمیایی استفاده می شوند.
جالوله ای (Tube Rack): وسیله ای است که برای نگهداری لوله های آزمایش استفاده می شود.
بشر (Beaker): ظرف شیشه ای استوانه ای دهان گشاد است که معمولاً به منظور مخلوط کردن و تهیه مواد لازم برای آزمایش مورد استفاده قرار می گیرد.
ارلن (Erlenmeyer flask): ظرف شیشه ای مخروطی شکل است که برای مخلوط کردن و گرم کردن مایعات استفاده می شود.
پیپت (Pipette): وسیله ای است که برای انتقال حجم دقیقی از مایعات استفاده می شود.
بورت (Burette): وسیله ای است که برای اندازه گیری حجم دقیق مایعات استفاده می شود.
استوانه مدرج (Graduated cylinder): وسیله ای است که برای اندازه گیری حجم تقریبی مایعات استفاده می شود.
ترازو (Balance): وسیله ای است که برای اندازه گیری جرم مواد استفاده می شود.
سانتریفیوژ (Centrifuge): وسیله ای است که برای جدا کردن مواد با استفاده از نیروی گریز از مرکز استفاده می شود.
اتوکلاو (Autoclave): وسیله ای است که برای استریل کردن تجهیزات و مواد با استفاده از بخار آب تحت فشار استفاده می شود.
هود آزمایشگاهی (Laminar Flow Hood): وسیله ای است که برای ایجاد یک محیط کار تمیز و استریل برای کار با مواد حساس استفاده می شود.
pH متر (pH meter): وسیله ای است که برای اندازه گیری pH محلول ها استفاده می شود.
اسپکتروفتومتر (Spectrophotometer): وسیله ای است که برای اندازه گیری جذب نور توسط یک ماده استفاده می شود.
کروماتوگرافی (Chromatography): روشی است که برای جداسازی و شناسایی اجزای یک مخلوط استفاده می شود.
الایزا ریدر (ELISA reader): وسیله ای است که برای اندازه گیری میزان جذب نور توسط محلول های مورد استفاده در تست های ELISA استفاده می شود.
PCR (Polymerase chain reaction): روشی است که برای تکثیر DNA استفاده می شود.
انکوباتور (Incubator): وسیله ای است که برای ایجاد یک محیط کنترل شده برای رشد سلول ها و باکتری ها استفاده می شود.
میکروتوم (Microtome): وسیله ای است که برای برش بافت ها به قطعات بسیار نازک استفاده می شود.

پرکاربردترین تجهیزات آزمایشگاهی
پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی را میتوان به دو دسته کلی تقسیم کرد:
تجهیزات عمومی: این تجهیزات در اکثر آزمایشگاهها یافت میشوند و برای انجام آزمایشهای پایه و عمومی مورد استفاده قرار میگیرند. برخی از این تجهیزات عبارتند از:
- میکروسکوپ
- سانتریفیوژ
- انکوباتور
- اتوکلاو
- هود
- ترازو
- پیپت
- بورت
- ارلن مایر
- بشر
- لوله آزمایش
تجهیزات تخصصی: این تجهیزات برای انجام آزمایشهای خاص و تحقیقات پیشرفته مورد استفاده قرار میگیرند و بسته به نوع آزمایشگاه و تحقیقاتی که در آن انجام میشود، متفاوتند. برخی از این تجهیزات عبارتند از:
- دستگاه PCR
- دستگاه ELISA
- دستگاه فلوسیتومتری
- دستگاه طیفسنجی جرمی
- دستگاه کروماتوگرافی
در انتخاب پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی باید به عوامل مختلفی از جمله نوع آزمایشگاه، نوع تحقیقات، بودجه و کیفیت تجهیزات توجه کرد.
در اینجا به برخی از نکات مهم در مورد تجهیزات آزمایشگاهی اشاره میکنیم:
- کیفیت: تجهیزات آزمایشگاهی باید از کیفیت بالایی برخوردار باشند تا بتوانند نتایج دقیق و قابل اعتمادی ارائه دهند.
- ایمنی: تجهیزات آزمایشگاهی باید ایمن باشند و از بروز حوادث و آسیبها جلوگیری کنند.
- کارایی: تجهیزات آزمایشگاهی باید کارآمد باشند و بتوانند به سرعت و با دقت آزمایشها را انجام دهند.
- هزینه: تجهیزات آزمایشگاهی باید با توجه به بودجه آزمایشگاه انتخاب شوند.
تجهیزات عمومی آزمایشگاه چیست و چه کاربردهایی دارند؟
یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی تجهیزات عمومی آزمایشگاه وسایل و دستگاههایی هستند که در اکثر آزمایشگاهها برای انجام آزمایشها و تحقیقات مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. این تجهیزات به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
- ظروف شیشهای و پلاستیکی: شامل لولههای آزمایش، بشر، ارلن، بالن، استوانه مدرج، پیپت، پیتری دیش و غیره. این ظروف برای نگهداری، مخلوط کردن و انتقال مواد شیمیایی و نمونههای بیولوژیکی استفاده میشوند.
- تجهیزات اندازهگیری: شامل ترازو، میکروسکوپ، سانتریفیوژ، اسپکتروفتومتر، pH متر و غیره. این تجهیزات برای اندازهگیری دقیق وزن، حجم، غلظت، pH و سایر پارامترهای مواد و نمونهها استفاده میشوند.
- تجهیزات گرمایش و سرمایش: شامل حمام آب، آون، انکوباتور، یخچال و فریزر. این تجهیزات برای ایجاد شرایط دمایی مناسب برای انجام واکنشها، کشت سلول و نگهداری نمونهها استفاده میشوند.
- تجهیزات ایمنی: شامل هود شیمیایی، هود میکروبی، دستکش، عینک و روپوش آزمایشگاهی. این تجهیزات برای محافظت پرسنل آزمایشگاه در برابر خطرات احتمالی ناشی از مواد شیمیایی و نمونههای بیولوژیکی استفاده میشوند.
کاربردهای تجهیزات عمومی آزمایشگاه
یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی تجهیزات عمومی آزمایشگاه در زمینههای مختلف علمی و تحقیقاتی کاربرد دارند. برخی از کاربردهای رایج آنها عبارتند از:
- تحقیقات علمی: انجام آزمایشها و تحقیقات در زمینههای مختلف مانند زیستشناسی، شیمی، فیزیک و پزشکی.
- کنترل کیفیت: بررسی و کنترل کیفیت مواد اولیه و محصولات تولیدی در صنایع مختلف.
- تشخیص بیماریها: انجام آزمایشهای تشخیصی برای شناسایی و تشخیص بیماریها.
- آموزش: استفاده در آزمایشگاههای آموزشی برای آموزش دانشجویان و دانشآموزان.
در نهایت، انتخاب و استفاده از تجهیزات مناسب با توجه به نوع آزمایش و تحقیقاتی که قرار است در آزمایشگاه انجام شود، بسیار مهم است.
تجهیزات تخصصی آزمایشگاه
- کروماتوگرافی: برای جداسازی و شناسایی مواد مختلف در یک مخلوط. انواع مختلفی دارد که بسته به نوع مواد و روش جداسازی انتخاب میشوند.
- الکتروفورز: برای جداسازی پروتئینها و DNA بر اساس اندازه و بار الکتریکی آنها. در آزمایشگاههای زیستشناسی مولکولی و بیوشیمی کاربرد دارد.
- فلوسایتومتری: برای شناسایی و شمارش سلولها بر اساس ویژگیهای سطحی و داخلی آنها. در آزمایشگاههای ایمونولوژی و هماتولوژی کاربرد دارد.
- میکرواری: برای بررسی همزمان هزاران ژن در یک نمونه. در آزمایشگاههای ژنتیک و بیوتکنولوژی کاربرد دارد.
- تجهیزات تصویربرداری: برای تصویربرداری از نمونههای بیولوژیکی و سلولی. انواع مختلفی دارد که بسته به نوع نمونه و اطلاعات مورد نیاز انتخاب میشوند.
این فهرست تنها شامل برخی از تجهیزات تخصصی آزمایشگاه است و بسته به نوع آزمایشگاه و تحقیقاتی که در آن انجام میشود، میتواند بسیار گستردهتر باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد هر یک از این تجهیزات، میتوانید به منابع علمی و تخصصی مراجعه کنید.

میکروسکوپ یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی
یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی میکروسکوپ وسیلهای است که برای بزرگنمایی اجسام ریز و مشاهده جزئیات آنها که با چشم غیرمسلح قابل دیدن نیستند، استفاده میشود.
انواع مختلفی از میکروسکوپها وجود دارد که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند. برخی از رایجترین انواع میکروسکوپها عبارتند از:
میکروسکوپ نوری: این نوع میکروسکوپ از نور مرئی برای بزرگنمایی اجسام استفاده میکند و برای مشاهده سلولها، باکتریها و سایر میکروارگانیسمها مناسب است.
میکروسکوپ الکترونی: این نوع میکروسکوپ از پرتوهای الکترونی برای بزرگنمایی اجسام استفاده میکند و قادر به بزرگنمایی بسیار بالاتری نسبت به میکروسکوپهای نوری است. از این میکروسکوپ برای مشاهده ساختارهای داخلی سلولها، ویروسها و مولکولها استفاده میشود.
میکروسکوپ نیروی اتمی: این نوع میکروسکوپ از یک سوزن بسیار تیز برای اسکن سطح اجسام استفاده میکند و قادر به تصویربرداری از سطح مواد با دقت بسیار بالا است. از این میکروسکوپ برای مطالعه ساختار مواد، نانومواد و سطوح جامد استفاده میشود.
کاربردهای میکروسکوپ در آزمایشگاه
میکروسکوپها کاربردهای بسیار متنوعی در آزمایشگاهها دارند که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- زیستشناسی: مشاهده سلولها، باکتریها، ویروسها و سایر میکروارگانیسمها، مطالعه ساختار و عملکرد آنها، بررسی نمونههای بافتی و سلولی.
- پزشکی: تشخیص بیماریها، بررسی نمونههای خون و ادرار، مطالعه بافتهای آسیبدیده، انجام آزمایشهای پاتولوژی.
- شیمی: مطالعه ساختار مولکولها، بررسی واکنشهای شیمیایی، تجزیه و تحلیل مواد.
- علوم مواد: مطالعه ساختار مواد، بررسی خواص مواد، کنترل کیفیت مواد.
- زمینشناسی: بررسی کانیها و سنگها، مطالعه فسیلها، تعیین ساختار خاک.
میکروسکوپها ابزاری ضروری برای هر آزمایشگاهی هستند و به دانشمندان و محققان در زمینههای مختلف کمک میکنند تا به درک بهتری از دنیای اطراف خود برسند.
سانتریفیوژ یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی
سانتریفیوژ دستگاهی است که از نیروی گریز از مرکز برای جداسازی ذرات از یک مخلوط مایع یا گاز استفاده میکند. این دستگاه با چرخاندن نمونه با سرعت بالا، ذرات سنگینتر را به سمت پایین ظرف و ذرات سبکتر را به سمت بالا میراند.
کاربردهای سانتریفیوژ در آزمایشگاه
- جداسازی اجزای خون: سانتریفیوژ برای جداسازی پلاسما، گلبولهای قرمز و گلبولهای سفید از خون استفاده میشود.
- جداسازی DNA و RNA: سانتریفیوژ برای جداسازی DNA و RNA از سلولها استفاده میشود.
- جداسازی پروتئینها: سانتریفیوژ برای جداسازی پروتئینها از محلولها استفاده میشود.
- جداسازی ویروسها: سانتریفیوژ برای جداسازی ویروسها از نمونههای بیولوژیکی استفاده میشود.
- رسوبدهی: سانتریفیوژ برای رسوبدهی ذرات جامد از محلولها استفاده میشود.
- تهیه نمونه: سانتریفیوژ برای تهیه نمونههای خاص برای آزمایشهای دیگر استفاده میشود.
انکوباتور یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی
یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی، انکوباتور یک وسیله آزمایشگاهی است که برای ایجاد شرایط محیطی کنترل شده برای رشد و نگهداری نمونههای زنده مانند سلولها، باکتریها یا قارچها استفاده میشود. این شرایط میتواند شامل دما، رطوبت، میزان اکسیژن و دیاکسید کربن باشد.
کاربردهای انکوباتور در آزمایشگاه
- کشت سلول: انکوباتورها برای رشد و نگهداری سلولهای مختلف در شرایط آزمایشگاهی استفاده میشوند. این کار در تحقیقات زیستشناسی، پزشکی و داروسازی بسیار مهم است.
- کشت میکروبی: انکوباتورها برای رشد و تکثیر باکتریها، قارچها و سایر میکروارگانیسمها استفاده میشوند. این کار در آزمایشهای میکروبیولوژی، تشخیص بیماریها و تحقیقات دارویی کاربرد دارد.
- آزمایشهای پایداری: انکوباتورها برای انجام آزمایشهای پایداری داروها، مواد غذایی و سایر محصولات استفاده میشوند. در این آزمایشها، محصولات در شرایط مختلف دما و رطوبت قرار میگیرند تا میزان پایداری آنها بررسی شود.
- تحقیقات زیستمحیطی: انکوباتورها برای انجام تحقیقات زیستمحیطی و بررسی تأثیر عوامل مختلف مانند دما و رطوبت بر رشد گیاهان و جانوران استفاده میشوند.
- آموزش: انکوباتورها در آموزش زیستشناسی و میکروبیولوژی نیز کاربرد دارند و به دانشجویان کمک میکنند تا با نحوه کشت و نگهداری نمونههای زنده آشنا شوند.

اتوکلاو یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی
پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی، اتوکلاو دستگاهی است که برای استریل کردن تجهیزات و وسایل آزمایشگاهی با استفاده از بخار آب تحت فشار استفاده میشود.
کاربردهای اتوکلاو در آزمایشگاه
- استریل کردن محیطهای کشت: اتوکلاو برای استریل کردن محیطهای کشت میکروبی و سلولی استفاده میشود. این کار باعث از بین رفتن تمام میکروارگانیسمهای موجود در محیط کشت و جلوگیری از رشد آنها در طول آزمایش میشود.
- استریل کردن وسایل و تجهیزات: از اتوکلاو برای استریل کردن وسایل و تجهیزات آزمایشگاهی مانند لولهها، پلیتها، پیپتها و … استفاده میشود. این کار از انتقال آلودگی به نمونهها و محیطهای کشت جلوگیری میکند.
- استریل کردن محلولها: اتوکلاو برای استریل کردن محلولهای مورد استفاده در آزمایشگاه مانند محلولهای بافر، محلولهای نمکی و … استفاده میشود.
- استریل کردن مواد زائد: از اتوکلاو برای استریل کردن مواد زائد آزمایشگاهی مانند نمونههای آلوده، محیطهای کشت استفاده شده و … استفاده میشود. این کار از انتشار آلودگی به محیط زیست جلوگیری میکند.
اسپکتروفتومتر یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی
یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی، اسپکتروفتومتر دستگاهی است که میزان جذب یا عبور نور توسط یک ماده را در طول موجهای مختلف اندازهگیری میکند. این دستگاه کاربردهای گستردهای در آزمایشگاهها دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره میشود:
- تعیین غلظت مواد: با استفاده از اسپکتروفتومتر میتوان غلظت مواد مختلف را در محلولها تعیین کرد. این کار با استفاده از قانون بیر-لامبرت انجام میشود که بیان میکند جذب نور توسط یک ماده با غلظت آن ماده رابطه مستقیم دارد.
- شناسایی مواد: با توجه به طیف جذب یا عبور نور توسط یک ماده، میتوان آن ماده را شناسایی کرد. هر ماده دارای طیف خاصی است که مانند اثر انگشت برای آن ماده عمل میکند.
- بررسی واکنشهای شیمیایی: اسپکتروفتومتر میتواند برای بررسی سرعت و نحوه پیشرفت واکنشهای شیمیایی مورد استفاده قرار گیرد. با اندازهگیری جذب نور در طول موجهای مختلف در طول زمان، میتوان تغییرات غلظت مواد شرکتکننده در واکنش را بررسی کرد.
- مطالعات بیوشیمیایی: در مطالعات بیوشیمیایی، اسپکتروفتومتر برای اندازهگیری فعالیت آنزیمها، غلظت پروتئینها و سایر مولکولهای زیستی استفاده میشود.
- کنترل کیفیت: در صنایع مختلف، اسپکتروفتومتر برای کنترل کیفیت مواد اولیه و محصولات نهایی استفاده میشود. با اندازهگیری جذب نور توسط نمونهها، میتوان از صحت و خلوص آنها اطمینان حاصل کرد.
در کل، پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی، اسپکتروفتومتر یک ابزار بسیار مهم در آزمایشگاهها است که در زمینههای مختلفی از جمله شیمی، زیستشناسی، پزشکی و صنایع مختلف کاربرد دارد.
کروماتوگرافی یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی
یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی، کروماتوگرافی یک روش آزمایشگاهی است که برای جداسازی اجزای یک مخلوط استفاده میشود. این روش بر اساس توزیع اجزای مخلوط بین دو فاز، یک فاز ثابت (فاز ساکن) و یک فاز متحرک (فاز متحرک) عمل میکند.
انواع کروماتوگرافی
- کروماتوگرافی گازی (GC): برای جداسازی ترکیبات فرار استفاده میشود.
- کروماتوگرافی مایع (LC): برای جداسازی ترکیباتی که در فاز گازی تجزیه میشوند یا فرار نیستند، استفاده میشود.
- کروماتوگرافی کاغذی: یک روش ساده و ارزان برای جداسازی رنگها و سایر مواد محلول است.
- کروماتوگرافی لایه نازک (TLC): شبیه به کروماتوگرافی کاغذی است، اما از یک لایه نازک از مواد جاذب روی یک صفحه شیشهای یا فلزی استفاده میشود.
کاربردهای کروماتوگرافی
کروماتوگرافی کاربردهای گستردهای در زمینههای مختلف دارد، از جمله:
- صنایع غذایی: برای تجزیه و تحلیل مواد غذایی، شناسایی افزودنیها و آلایندهها.
- صنایع دارویی: برای جداسازی و شناسایی داروها، تعیین خلوص داروها و کنترل کیفیت آنها.
- صنایع شیمیایی: برای جداسازی و شناسایی مواد شیمیایی، کنترل کیفیت مواد اولیه و محصولات.
- محیط زیست: برای تجزیه و تحلیل آلایندهها در آب، خاک و هوا.
- پزشکی: برای تشخیص بیماریها، تعیین سطح داروها در خون و سایر مایعات بدن.
الکتروفورز یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی
یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی، الکتروفورز یک روش آزمایشگاهی است که برای جداسازی ذرات باردار در یک میدان الکتریکی استفاده میشود. این روش بر اساس حرکت ذرات باردار در یک محیط مایع یا ژل تحت تأثیر میدان الکتریکی انجام میشود. ذرات با بار مثبت به سمت قطب منفی و ذرات با بار منفی به سمت قطب مثبت حرکت میکنند. سرعت حرکت ذرات به اندازه، شکل و بار الکتریکی آنها بستگی دارد.
الکتروفورز کاربردهای گستردهای در زمینههای مختلف علمی و صنعتی دارد. برخی از کاربردهای رایج آن عبارتند از:
- زیستشناسی: جداسازی DNA، RNA و پروتئینها برای مطالعه ساختار، عملکرد و تعاملات آنها.
- پزشکی: تشخیص بیماریهای ژنتیکی، عفونی و سرطان با استفاده از الگوهای الکتروفورز.
- شیمی: جداسازی و شناسایی ترکیبات شیمیایی مختلف.
- صنایع غذایی: کنترل کیفیت و تشخیص تقلب در محصولات غذایی.
- صنایع دارویی: تولید و کنترل کیفیت داروها.
انواع مختلفی از الکتروفورز وجود دارد که بر اساس نوع محیط جداسازی، روش تشخیص و نوع ذرات مورد نظر تقسیمبندی میشوند. برخی از انواع رایج آن عبارتند از:
- الکتروفورز ژل: در این روش از ژلهای پلیآکریلآمید یا آگارز به عنوان محیط جداسازی استفاده میشود.
- الکتروفورز کاپیلاری: در این روش از لولههای بسیار نازک (کاپیلاری) برای جداسازی استفاده میشود.
- الکتروفورز پروتئین: برای جداسازی پروتئینها بر اساس اندازه و بار الکتریکی آنها استفاده میشود.
- الکتروفورز DNA: برای جداسازی قطعات DNA بر اساس اندازه آنها استفاده میشود.
الکتروفورز یک تکنیک قدرتمند و پرکاربرد است که نقش مهمی در پیشرفت علوم و صنایع مختلف ایفا میکند.

فلوسایتومتری یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی
یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی، فلوسایتومتری یا جریانسنجی سلولی (به انگلیسی: Flow cytometry) یکی از تکنیکهای آزمایشگاهی بسیار دقیق و حساس است که برای شناسایی، شمارش و بررسی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی سلولها به کار میرود. این روش بر اساس عبور تکی سلولها از مقابل یک پرتو لیزر و آنالیز نور پراکنده شده و فلورسانس ساطع شده از سلولها عمل میکند.
مراحل اصلی فلوسایتومتری
- تهیه نمونه: نمونه حاوی سلولهای مورد نظر (مانند خون، مایع مغزی نخاعی، بافتها و غیره) تهیه و آماده میشود.
- رنگآمیزی: سلولها با استفاده از آنتیبادیهای نشاندار شده با فلوروکروم (مواد فلورسنت) رنگآمیزی میشوند. این آنتیبادیها به طور اختصاصی به پروتئینها یا آنتیژنهای خاصی روی سطح یا داخل سلولها متصل میشوند.
- عبور از دستگاه: نمونه رنگآمیزی شده به صورت سوسپانسیون وارد دستگاه فلوسایتومتر میشود. سلولها به صورت تکی از مقابل پرتو لیزر عبور میکنند.
- آنالیز نور: لیزر به سلولها میتابد و باعث پراکندگی نور و تحریک فلوروکرومها میشود. نور پراکنده شده و فلورسانس ساطع شده توسط آشکارسازها جمعآوری و ثبت میشوند.
- آنالیز دادهها: دادههای جمعآوری شده توسط نرمافزارهای مخصوص آنالیز میشوند. این دادهها میتوانند اطلاعاتی در مورد تعداد سلولها، نوع سلولها، اندازه سلولها، بیان پروتئینهای مختلف و سایر ویژگیهای سلولی ارائه دهند.
کاربردهای فلوسایتومتری
فلوسایتومتری کاربردهای بسیار گستردهای در زمینههای مختلف علوم زیستی و پزشکی دارد. برخی از کاربردهای مهم آن عبارتند از:
- ایمونولوژی: شناسایی و شمارش سلولهای ایمنی مختلف، بررسی عملکرد سلولهای ایمنی، تشخیص بیماریهای خودایمنی و نقص ایمنی.
- هماتولوژی: تشخیص و طبقهبندی سرطانهای خون، بررسی اختلالات خونی، تعیین تعداد و نوع سلولهای خونی.
- انکولوژی: تشخیص و پیگیری سرطانها، بررسی میزان بیان پروتئینهای مرتبط با سرطان، تعیین پاسخ به درمان.
- زیستشناسی سلولی: بررسی چرخه سلولی، بررسی آپوپتوز (مرگ سلولی)، مطالعه بیان ژنها و پروتئینها.
- داروسازی: بررسی اثر داروها بر سلولها، تعیین میزان سمیت داروها.
- تشخیص بیماریها: تشخیص برخی از بیماریهای عفونی، بیماریهای ژنتیکی و سایر بیماریها.
مزایای تجهیزات عمومی برای آزمایشگاه ها
یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی، تجهیزات عمومی آزمایشگاهها وسایل و دستگاههایی هستند که در اکثر آزمایشگاهها برای انجام آزمایشها و تحقیقات مختلف استفاده میشوند. این تجهیزات نقش مهمی در انجام دقیق و صحیح آزمایشها، افزایش کارایی و ایمنی آزمایشگاه دارند.
مزایای استفاده از تجهیزات عمومی آزمایشگاهها
انجام دقیق و صحیح آزمایشها: تجهیزات عمومی آزمایشگاهها مانند میکروسکوپها، سانتریفیوژها، ترازوها و … با دقت بالا ساخته شدهاند و به محققان کمک میکنند تا آزمایشها را با دقت و صحت بیشتری انجام دهند و نتایج قابل اعتمادی به دست آورند.
افزایش سرعت و کارایی آزمایشها: استفاده از تجهیزات عمومی آزمایشگاهها باعث افزایش سرعت انجام آزمایشها میشود. به عنوان مثال، سانتریفیوژها به محققان کمک میکنند تا مواد مختلف را به سرعت از هم جدا کنند و در زمان صرفهجویی کنند.
ایمنی بیشتر در آزمایشگاه: تجهیزات عمومی آزمایشگاهها مانند هودهای شیمیایی و دستگاههای ایمنی، از محققان در برابر خطرات احتمالی مانند مواد شیمیایی خطرناک و عوامل بیماریزا محافظت میکنند و محیطی امن برای کار فراهم میکنند.
کاهش هزینهها: استفاده از تجهیزات عمومی آزمایشگاهها در مقایسه با خرید تجهیزات تخصصی برای هر آزمایش، هزینهها را کاهش میدهد. این تجهیزات قابلیت استفاده در آزمایشهای مختلف را دارند و نیاز به خرید تجهیزات جداگانه برای هر آزمایش را از بین میبرند.
استفاده آسان: تجهیزات عمومی آزمایشگاهها معمولا به گونهای طراحی شدهاند که استفاده از آنها آسان است و نیاز به تخصص خاصی ندارد. این امر باعث میشود که محققان به راحتی بتوانند از این تجهیزات استفاده کنند و آزمایشهای خود را انجام دهند.
مزایای تجهیزات تخصصی آزمایشگاه ها
یکی از پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی، تجهیزات تخصصی آزمایشگاهها نقش بسیار مهمی در انجام آزمایشهای دقیق و کارآمد ایفا میکنند. در زیر به برخی از مزایای این تجهیزات اشاره میکنیم:
دقت و صحت بالا: تجهیزات تخصصی آزمایشگاهی با استفاده از فناوریهای پیشرفته، دقت و صحت بالایی در اندازهگیریها و تحلیلها ارائه میدهند. این امر باعث میشود که نتایج آزمایشها قابل اعتماد و تکرارپذیر باشند.
افزایش سرعت و کارایی: تجهیزات تخصصی آزمایشگاهی قادرند فرآیندهای آزمایشگاهی را به صورت خودکار و سریع انجام دهند. این امر باعث افزایش سرعت و کارایی آزمایشها میشود و زمان لازم برای انجام آنها را کاهش میدهد.
کاهش خطای انسانی: استفاده از تجهیزات تخصصی آزمایشگاهی باعث کاهش خطای انسانی در انجام آزمایشها میشود. این تجهیزات با دقت بالا و قابلیتهای خودکار، احتمال اشتباهات ناشی از عوامل انسانی را به حداقل میرسانند.
انجام آزمایشهای پیچیده: تجهیزات تخصصی آزمایشگاهی قادرند آزمایشهای پیچیده و دشوار را که با روشهای دستی قابل انجام نیستند، انجام دهند. این امر امکان انجام تحقیقات پیشرفته و دستیابی به نتایج جدید را فراهم میکند.
ایمنی بیشتر: استفاده از تجهیزات تخصصی آزمایشگاهی باعث افزایش ایمنی در محیط آزمایشگاه میشود. این تجهیزات با طراحی مناسب و قابلیتهای ایمنی خود، از کاربران در برابر خطرات احتمالی محافظت میکنند.
صرفهجویی در هزینهها: استفاده از تجهیزات تخصصی آزمایشگاهی در بلندمدت میتواند منجر به صرفهجویی در هزینهها شود. این تجهیزات با افزایش سرعت و کارایی آزمایشها، کاهش خطای انسانی و کاهش مصرف مواد، هزینههای مربوط به آزمایشها را کاهش میدهند.
توسعه تحقیقات علمی: تجهیزات تخصصی آزمایشگاهی نقش مهمی در توسعه تحقیقات علمی ایفا میکنند. این تجهیزات با فراهم کردن امکانات پیشرفته برای انجام آزمایشها و تحلیلها، به دانشمندان کمک میکنند تا به نتایج جدیدی دست یابند و مرزهای دانش را گسترش دهند.
در نتیجه، پرکاربردترین دستگاه های آزمایشگاهی با ارائه دقت و صحت بالا، افزایش سرعت و کارایی، کاهش خطای انسانی، انجام آزمایشهای پیچیده، افزایش ایمنی، صرفهجویی در هزینهها و توسعه تحقیقات علمی، نقش بسیار مهمی در پیشرفت علم و فناوری ایفا میکنند.